Chế phẩm sinh học (CPSH) là gì?
Nhiều ngày qua, MOITRUONGDEAL nhận được khá nhiều câu hỏi của bạn đọc gần xa tìm hiểu về những nội dung như “chế phẩm sinh học là gì?”, “tác dụng của CPSH như thế nào?”, “CPSH được dùng trong lĩnh vực nào?”, “sử dụng CPSH có tốt hơn không?”,… Từ đó cho thấy, còn khá nhiều người tiêu dùng chúng ta chưa thật sự nắm rõ những khái niệm về các sản phẩm này. Do vậy, để hiểu rõ hơn về khái niệm này, MOITRUONGDEAL sẽ cùng bạn đọc tìm hiểu về những khái niệm cũng như các ứng dụng của CPSH trong đời sống hàng ngày.
Tên khoa học của chế phẩm sinh học là Probiotics có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp đó là sự ghép nối từ “thân thiện” (pro) và “sự sống sinh vật” (biotics). Cùng với sự phát triển của xã hội, khoa học công nghệ phát triển không ngừng, trong đó công nghệ sinh học đã và đang giữ vai trò quan trọng trong đời sống của con người thông qua những CPSH vẫn đang phục vụ chúng ta mỗi ngày. Các sản phẩm CPSH được con người tạo ra nhằm mục đích gia tăng số lượng vi khuẩn có lợi trong môi trường bằng việc ghép nối nhiều dòng lợi khuẩn lại với nhau để đáp ứng một nhu cầu cụ thể nào đó.
Một số vai trò chính của CPSH gồm:
- Tăng cường sức khỏe và ngăn chặn mầm bệnh;
- Cải thiện hệ thống tiên hóa của vật nuôi;
- Phân hủy chất thải hữu cơ và các thành phần gây ô nhiễm;
-...
Cơ chế hoạt động
Theo các nhà khoa học, cơ chế hoạt động của các vi sinh vật có trong CPSH được định nghĩa như sau:
a. Cơ chế cạnh tranh với vi khuẩn gây bệnh:
Các tế bào vi khuẩn có lợi sẽ cạnh tranh môi trường sống với các vi khuẩn có hại, gây bệnh,… từ đó giúp hạn chế số lượng hoặc loại trừ vi khuẩn gây bệnh.
b. Cơ chế ức chế vi khuẩn:
Với những CPSH được sản xuất nhằm mục đích phục vụ trong trồng trọt và chăn nuôi, các nhà khoa học đã chứng minh các lợi khuẩn có khả năng chống lại các mềm bệnh phổ biến trên vật nuôi và cây trồng.
c. Tăng cường hệ miễn dịch:
Các lợi khuẩn có trong CPSH giúp cho vật nuôi và cây trồng tăng cường hệ miễn dịch, tăng cường khả năng chống chịu với môi trường. Ví dụ sử dụng Bacillus được chứng minh có hiệu quả trong việc phòng bệnh trên vật nuôi, tôm sú,… bằng cách kích hoạt hệ miễn dịch.
Ứng dụng trong thực tiễn
Chế phẩm sinh học được ứng dụng rất nhiều trong đời sống chúng ta và chủ yếu là trong lĩnh vực: nuôi trồng thủy sản, trồng trọt chăn nuôi, xử lý các vấn đề tắc nghẽn trong hộ gia đình, y học,…
a. Ứng dụng trong gia đình
Đối với nhiều hộ gia đình trước đây mỗi khi đường ống bị tắc nghẽn hay sự cố mùi hôi,… thường phải tốn nhiều chi phí cho việc xử lý mà không thật sự triệt để… thì kể từ khi CPSH ra đời, nhiều hộ gia đình đã khẳng định được vai trò quan trọng của CPSHc là không phải bàn cãi.
Dẫn chứng cụ thể nhất là việc xử lý tắc ống thoát nước trong nhà. Có thể nói đây là một trong những sự cố dễ gặp nhất trong mỗi hộ gia đình. Trước đây, hầu như những biện pháp xử lý như hút mỡ, dùng hóa chất,… đều chỉ giải quyết vấn đề được tạm thời và sự cố cứ lặp đi lặp lại, thì hiện nay, đối với đường ống bị tắc nghẽn do dầu mỡ chúng ta chỉ cần sử dụng sản phẩm vi sinh ăn mỡ để xử lý. Đây cũng là một dòng CPSH được tạo ra nhằm mục đích sử dụng các vi khuẩn có lợi giúp phân hủy dầu mỡ và chất thải hữu cơ triệt để, hoàn toàn hiệu quả hơn so với việc sử dụng hóa chất thông cống trước đây.
b. Ứng dụng trong nuôi trồng thủy sản
Chế phẩm sinh học trong nuôi trồng thủy sản đã quá quen thuộc với bà con nông dân. Gần như bất kỳ vụ nuôi nào bà con cũng cần đến những sản phẩm này để bổ sung những vi khuẩn có lợi giúp cân bằng tiêu hóa, xử lý ô nhiễm, khí độc,… tồn đọng trong ao nuôi.
Các CPSH dùng trong nuôi trồng thủy sản là tương đối đa dạng, nhưng vẫn tập trung vào những mục đích chính như: xử lý khí độc trong ao nuôi tôm, xử lý bùn đáy, xử lý nước ao nuôi, tăng cường miễn dịch và sức đề kháng cho tôm cá nuôi,…
c. Ứng dụng trong y học
Có thể bạn đã nghe đến cụm từ “kháng kháng sinh” trong y học! Đó là những loại vi khuẩn gây bệnh cho con người, trải qua quá trình tiến hóa đã hình thành khả năng chống chịu thuốc kháng sinh. Do vậy, trong y học hiện đại, các nhà khoa học thấy rằng việc sử dụng kháng sinh để trị bệnh đã dần trở nên “lạc hậu” với các loài vi khuẩn, thay vào đó tăng cường các vi khuẩn có lợi để loại trừ vi khuẩn gây bệnh là hướng đi lâu dài trong tương lai.
d. Ứng dụng trong trồng trọt, chăn nuôi
Đối ngành chăn nuôi, CPSH được ứng dụng mạnh mẽ trong việc xử lý nước thải làm giảm nồng độ ô nhiễm BOD/COD, mùi hôi,… gây ảnh hưởng đến môi trường. Bên cạnh đó, một số dòng sản phẩm còn được sử dụng cho vật nuôi ăn để giúp cân bằng hệ thống tiêu hóa và tăng cường hệ miễn dịch,…
Trong trồng trọt, các CPSH được dùng để bổ sung vào đất, giúp đất màu tơi xốp, giàu dinh dưỡng, giúp cây trồng phát triển tươi tốt. Cụ thể, chúng được sử dụng rất nhiều ở những vườn rau hữu cơ, vườn rau sạch không hóa chất, hoặc các hộ gia đình muốn tự trồng rau sử dụng,...
Như vậy, MOITRUONGDEAL đã cùng bạn đọc tìm hiểu về những khái niệm cũng như ứng dụng của chế phẩm sinh học trong đời sống. Tất nhiên, đó chỉ là những kiến thức chung về CPSH bởi trên thực tế ứng dụng của chúng rất rộng rãi, và các sản phẩm của công nghệ sinh học sẽ là chủ đạo của con người trong tương lai gần.
Nguồn: Môi Trường Deal t/h.